مجموعه مقالات دومین همیاش ملی آتش نشانی و ایمنی شهری:

تبیین ایمنی و جایگاه گردشگری شهری

شناسه خبر: 16878
تاریخ و زمان ارسال: 28 اردیبهشت 1396 ساعت 9:47

تبیین ایمنی و جایگاه گردشگری شهری در پایداری درآمدی در راستای خروج از رکود درآمد شهری با تأکید بر کلانشهره

توسعه گردشگری به عنوان یک پدیده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موجب می‌ شود که فرصت کافی برای تبادل فرهنگی اجتماعی و اقتصادی بین گردشگر و جامعه میزبان به وجود آید. توسعه گردشگری شهری یکی از ارکان توسعه پایدار شهری به شمار می‌ رود که در صورت حرکت مناسب می‌ تواند ضمن آبادانی،‌ عمرانی و پویایی اقتصادی بستر مناسبی برای تعامل فرهنگی و اجتماعی شهروندان ایرانی فراهم آورد. با وجود ظرفیت‌های بسیار در حوزه گردشگری شهری هنوز این بخش از گردشگری در کشور از جایگاه مناسبی برخوردار نبوده و نتوانسته است درخور ظرفیت‌ های موجود ایفای نقش کند. گردشگری امروزه از پویاترین فعالیت‌ ها در ایجاد تحول اقتصادی- اجتماعی در گستره جهان بوده که به طور روزافزون اهمیت یافته است ازآنجا که شهرها به عنوان جذاب ترین فضاها برای گردشگران دارای مراکز مهم اقتصادی، علمی، تفریحی، پزشکی و غیره بوده و افزون بر این از جاذبه‌ های طبیعی و میراث فرهنگی نیز بهره مند هستند بنابراین برای دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهرها از تمام ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی و امنیت و ایمنی باید مورد توجه قرار گیرند. با توجه به نقش نظارتی و اجرایی شهرداری ها در قانون شهرداری این سازمان می تواند نقش موثری در جلوگیری از تداخل کاربری های ناسازگار شهری با مکان های گردشگری داشته و از کاهش کیفیت این مکان ها در صورت تداخل با این کاربری ها جلوگیری کرده و باعث جذب بهتر و بیشتر گردشگران و آسایش خاطر آنان از بازدید از مکان های گردشگری شوند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی جایگاه گردشگری شهری در پایداری درآمدی در راستای خروج از رکود درآمد شهری با تأکید بر کلانشهرها با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهرداری ها نقش مهمی در معرفی شهرها به عنوان یک جاذبه گردشگری می تواند داشته باشد و توسعه گردشگری شهری در ایجاد امکانات فرهنگی، مراکز تفریحی، ورزشی، افزایش روابط اجتماعی، مبادلات فرهنگی، تقویت هویت فرهنگی شهر، اصلاح ساختار سنی، ایجاد فعالیت‌ های خدماتی، تنوع اقتصادی و جلوگیری از رکود اقتصادی شهر نقش مهم را ایفا می‌ کند.

تبیین ایمنی و جایگاه گردشگری شهری

امروزه صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این رهیافت توانسته اند وضعیت خویش را تا حد درخور توجهی بهبود بخشیده و بسیاری از مشکلات خود از قبیل بیکاری، پایین بودن سطح درآمد، سرانه و کمبود درآمد ارزی را پوشش دهند. به دلیل اثرات چشمگیری که فعالیت های گردشگری در اقتصاد مناطق پذیریده گردشگران بر جای می گذارد، توجه فراوانی به این زمینه از فعالیت معطوف می گردد. پیچیدگی و تراکم موجود در زندگی شهری، عده زیادی از مردم را متوجه طبیعت می کند و در این میان، مناطقی که دارای توان های طبیعی با ارزش تری باشند بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. به این ترتیب جریانات گردشگری به منظور بهره برداری از آرامش و زیبایی طبیعت بدان سمت شکل می گیرد(علیزاده، ۵۵:۱۳۸۲). با توجه به این که توسعه پایدار به عنوان جریانی متداوم در تغییرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی برای افزایش و ترقی رفاه و خوشبختی طولانی مدت کل اجتماع تعریف می شود و پویشی چند بعدی است که به گونه ای پایدار در صدد وحدت اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی است. بنابراین باید توسعه گردشگری را، زمانی پایدار بنامیم که مخرب نبوده و امکان حفظ منابع آب و خاک، منابع ژنیتکی، گیاهی و جانوری را برای آیندگان فراهم آورد. در واقع توریسم پایدار، توریسمی است که بتواند در یک محیط، در زمانی نامحدود ادامه یابد و از نظر انسانی و فیزیکی به محیط زیست صدمه نزند و تا بدان حد فعال باشد که به توسعه سایر فعالیت ها و فرآیندهای اجتماعی لطمه ای وارد نسازد(Butler, 2000:29).

گردشگری هنوز فعالیت جدیدی برای بسیاری از کشورهاست که تجربه ای کم یا ناچیز در توسعه این بخش از اقتصاد دارند. در زمینه رشد فوق العاده گردشگری در دهه های اخیر و پیش بینی اینکه گردشگری بزرگترین صنعت صادراتی در مورد سال ۲۰۲۰ خواهد شد کشورها مجبور شده اند، اهمیت زیادی به توسعه گردشگری بدهند. اما از آنجایی که این کار، هنوز فعالیت نسبتاً جدیدی است مثال های کمی وجود دارد که نشان بدهد چگونه رشد گردشگری بی نظم و بدون برنامه ریزی می تواند نتایج منفی اغلب همراه با صدمه های جبران ناپذیر به محیط زیست و همچنین نتایج منفی برای ارزش های فرهنگی- اجتماعی یک جامعه به وجود بیاورد بنابراین برنامه ریزی گردشگری منسجم اهمیت زیادی به تأکید بر رهیافت طولانی و جامع دارد تا به توسعه پایدار هماهنگ با اهداف توسعه ای کلی کشور دست یابد. گردشگری یکی از فعالیت های اقتصادی پیشرو در جهان است. طبق آمار در سال۲۰۰۵ حدود ۸۰۸ میلیون گردشگر در جهان جابه جا شده اند که این خود باعث ایجاد درآمدی بالغ بر۲۸۲ میلیارد دلار بوده است. روندها نشان می دهد که تا سال۲۰۲۰ تعداد این گردشگران در سرتاسر جهان به حدود۶/۱ میلیارد نفر خواهند رسید. بر اساس این پیش بینی، گردشگری در تمام مناطق دنیا در حال رشد می باشد و این رشد در کشورهای در حال توسعه بیشتر خواهد بود. اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آسیای شرقی و اقیانوسیه حدود ۸۰% از گردشگران را خواهند داشت، بنابراین آنها تسلط خود را بر حجم گردشگران حفظ خواهند کرد. گردشگران بین المللی ورودی به آفریقا باید به رشدی حدود ۵/۵% درآمد در سال، طی این دوره برسد و گردشگران ورودی به آسیای جنوبی نیز بیشتر از ۶% رشد خواهند کرد. گردشگری یکی از منابع اصلی اشتغال در سراسر دنیا نیز می باشد که طبق تخمین سازمان جهانی جهانگردی حدود ۷/۷۶ میلیون نفر در دنیا در این صنعت به صورت مستقیم اشتغال دارند. و چنانچه مشاغل غیرمستقیم اقتصادی نیز به آنها اضافه گردد این مقدار به حدود ۲۳۴ میلیون(۷/۸% از کل مشاغل دنیا) خواهد رسید(سازمان جهاگردی، ۱۳۸۴).

بسیاری از اقتصاد دانان به گردشگری از زاویه اندازه گیری آثار آن نظر می کنند. و گردشگری را باید در وهله اول در آینده برنامه ریزی و سیاست کلی اقتصادی نگریست. باید از دیدگاه اقتصاد کلان به مسأله گردشگری نگریست(داس ویل، ۱۴۲:۱۳۷۸). هدف اصلی این نوشتار جایگاه گردشگری شهری در پایداری درآمدی در راستای خروج از رکود درآمد شهری با تأکید بر کلانشهرها می باشد و به دنبال پاسخ این سوالات است: