گزارش عملکرد یکساله دولت در حوزه محیط زیست

در گزارش عملکرد سازمان محیط زیست آمده است: «کشور ما در خلال چند دهه گذشته به پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی دست پیدا کرده است، لیکن این پیشرفت، بیشتر با فشار بر منابع زیست‌محیطی و بهره‌برداری بیش از ظرفیت تحمل محیط زیست همراه بوده است که از مهمترین آنها می‌توان به آلودگی هوا، افت کمی و کیفی منابع آب‌، فرسایش خاک‌، تخریب جنگل‌ها و مراتع‌، خشکیدگی تالاب‌ها، بیابان‌زایی و افزایش کانون‌های تولید ریز گردها، تخریب و آلودگی زیستگاه‌های ساحلی و دریایی، سوء مدیریت پسماندها و فاضلاب‌ها و تخریب تنوع زیستی اشاره کرد که کشور را با بحران‌های عدیده‌ای مواجه کرده و موانع اساسی را فراروی توسعه پایدار کشور قرار داده است.

از سوی دیگر، بروز خشکسالی‌های ممتد و طولانی به همراه تغییرات اقلیمی به موازات شکل گیری برخی از معضلات زیست محیطی فرامرزی مانند پدیده ریزگردها و آلودگی مناطق ساحلی و دریایی باعث تشدید معضلات و مخاطرات زیست محیطی شده و کشور را بیش از پیش در مقابل این بحران ها آسیب‌پذیر کرده است.

امروزه محیط زیست به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه پایدار قلمداد شده و توسعه سایر بخش‌های اقتصادی و اجتماعی در گرو پایداری و کارکرد صحیح آن معنا و مفهوم پیدا می‌کند. به همین دلیل نیز طی سال‌های گذشته و خصوصا از اوایل دهه ۹۰ میلادی و همزمان با برگزاری کنفرانس سران زمین در سال ۱۹۹۲ در ریودوژانیرو برزیل و همچنین اجلاس جهانی ریو+‌۲۰ در سال ۲۰۱۲ توجه جامعه جهانی بیش از پیش به موضوع حفاظت از محیط زیست و سازگاری آن با فرآیندهای توسعه معطوف شده است.

جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به همین دلیل در خلال سال‌های گذشته و بویژه در دولت تدبیر و امید موضوع حفاظت از محیط زیست و سازگاری آن با توسعه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و اقدامات قابل قبولی برای حفاظت از محیط زیست و پایداری فرآیند توسعه در کشور به تناسب قابلیت‌های سرزمین صورت گرفته است.

گزارش برخی از این اقدامات بدین شرح است:
– حذف بنزین غیر استاندارد تولید پتروشیمی، توزیع سوخت استاندارد یورو ۴ در هشت کلانشهر
– پایش منظم و آنالیز سوخت در هشت کلانشهر
– اعمال ممنوعیت توقف تولید و شماره‌گذاری موتورسیکلت با استاندارد یورو ۲
– نظارت بر انجام آزمون های آلایندگی خودرو های تولید داخل
– تجهیز و به روزآوری سیستم‌های پایش و آزمایشگاه‌های محیط زیست کشور
– افتتاح مرکز کنترل و پایش زیست محیطی در استان‌های بوشهر و خراسان رضوی
– تهیه برنامه عمل مبارزه با گرد و غبار و کنترل ریزگردها و ارائه به ستاد بحران و اخذ مصوبه دولت
– اجرای برنامه شناسایی کانون‌های داخلی گرد و غبار در چهار استان کشور
– همکاری با سازمان کنفرانس اسلامی و UNEP در جهت ارتقاء جایگاه همکاری‌های منطقه‌ای در مقابله با کانون‌های گرد و غبار
– ارائه پیش‌نویس دو قعطنامه از سوی جمهوری اسلامی ایران در خصوص گرد و غبار در روند تهیه اسناد اجلاس UNEA
– تعیین زمینه‌های همکاری در خصوص تغییر آب و هوا و اجرایی شدن اهداف معین مشارکت ملی(INDC) کشور با همکاری یونپ ، آلمان ، فرانسه ، بلژیک و ایتالیا
– تهیه برش یک‌ساله برنامه کاهش آلودگی هوا برای کلانشهرها و تحلیل روزانه آلودگی هوای کلانشهرها
– تصویب و ابلاغ حدود مجاز خروجی دودکش واحدهای صنعتی و حدود مجاز معاینه فنی خودروها در هیات وزیران
– تدوین راهنمای پیشگیری، ارزیابی و پاکسازی آلودگی‌های نفتی آب‌های زیرزمینی
– تهیه راهنمای اثرات زیست محیطی طرح‌های عمرانی بر منابع آب زیرزمینی
– تهیه دستورالعمل پایش منابع آب زیرزمینی
– تهیه دستورالعمل مدیریت زیست‌محیطی آب شیرین‌کن‌ها
– افتتاح سیستم‌های پایش آنلاین آب رودخانه ارس ، پساب فولاد گیلان ، پساب شهرک صنعتی خوارزمی تهران، تصفیه خانه فاضلاب شهری آذر بایجان غربی، تصفیه‌خانه سرخون و قشم در هفته دولت
– شناسایی مخاطرات و آلاینده‌های منابع آب شرب شهرهای تهران، کرج، شیراز، کرمانشاه، گرگان و بندرعباس در راستای برنامه ایمنی آب شرب (WSP) با همکاری وزارت بهداشت
– بررسی و نظارت بر اجرای برنامه عملیاتی مدیریت پسماندهای عادی در استان‌ها با تاکید بر استان‌های ساحلی و شمالی
– تعیین تکلیف سایت‌های پسماندهای ویژه صنعتی به دستگاه‌های ذیربط (پس از عقب افتادگی ۵ساله از انجام مطالعات)
– تجهیز آزمایشگاه‌های بخش خاک ادارات کل زنجان و آذربایجان شرقی
– تهیه طرح‌های پنج ساله مدیریت و حفاظت از منابع خاک کشور
– تدوین سیاست‌ها ، راهبردها و برنامه‌های کلان سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه مدیریت پسماندها با تاکید بر استان‌های ساحلی و شمالی و رویکرد مشارکت‌بخش خصوصی با همکاری وزارت کشور
– ابلاغ استانداردها و شاخص‌های کیفیت آب و خاک
– تدوین نهایی دستورالعمل ، برآورد هزینه پاکسازی آلودگی خاک و جرایم ناشی از آن

– تدوین ضوابط و معیارهای زیست محیطی انواع کودها کشاورزی
– تدوین نهایی ضوابط برآورد هزینه‌های ناشی از آلودگی منابع خاک و جریمه ناشی از آن
– تدوین نهایی آیین‌نامه اجرایی تخلیه فاضلاب و مواد آلاینده اعم از مایع و جامد به خاک
– تکمیل فهرست‌برداری از پسماندهای مشمول کنوانسیون بازل و اجرای مقررات و کنوانسیون‌های بین المللی حوزه مدیریت پسماندها از جمله انجام فرآیند واردات و صادرات انواع پسماندها در کشور مطابق مفاد و رویه کنوانسیون
– تهیه دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی در راستای ارتقای اجرای مفاد کنوانسیون بازل در راستای مدیریت پسماندهای مشمول کنوانسیون
– تدوین و ابلاغ شاخص‌های استقرار دولت سبز در دستگاه‌های اجرایی
– نظارت بر اجرای شاخص‌ها و رتبه‌بندی دستگاه‌ها بر اساس عملکرد
– تعیین یک درصد از منابع اعتباری دستگاه‌های اجرایی برای استقرار نظام مدیریت سبز
– مطالعه تکمیلی توجیهی تفصیلی در ۱۲ استان ( ۹ منطقه و مطالعه تفصیلی اجرایی ۶ منطقه)
– تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های فنی تهیه شده درخصوص طبیعت‌گردی در مناطق تحت مدیریت
– تشکیل کارگروه ویژه جنگل برای نظارت بر روند احیای جنگل‌های بلوط و جنگل‌های هیرکانی
– جمع‌آوری، شناسایی، بازبینی، ساماندهی و تکمیل بانک اطلاعاتی ۲۹۶۷ نمونه از اجزای تنوع زیستی
– ارائه فهرست گونه‌های IUCN در معرض تهدید و خطر انقراض ایران با مشخصات کامل اطلاعات علمی
– انجام پایش به منظور نظارت بهینه و پیگیری ساماندهی وضعیت باغ‌های وحش و پرندگان، مراکز نگهداری از حیوانات و مراکز تکثیر و پرورش حیوانات و نظارت بر نقل و انتقالات حیوانات وحشی مابین آنها
– تهیه نقشه ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره و ارسال به یونسکو
– مطالعه فسیل و سنگ و کانی در استان‌های آذربایجان غربی ،خراسان رضوی(گراخک) ،زنجان و ارومیه و تهیه نمونه‌های فسیل پالینومورف مناطق شمال شرق کشور
– تهیه دستورالعمل حفاظت از فسیل‌های مختلف ایران و صدور و ورود آنها به از کشور
– تدوین سند جامع توسعه دریایی کشور و تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی
– تدوین نقشه راه فناوری دریای کشور با همکاری معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری
– اجرای برنامه مسیر سبز- ساحل پاک در استان های ساحلی شمالی و استان های همجوار
– اجرای پروژء احیاء و بازسازی لاک‌پشت‌های دریایی استان بوشهر
– ثبت دو برنامه از ایران در نقشه جهانی برگزاری روز جهانی ماهیان مهاجر و وارد کردن اطلاعات مرتبط
– تهیه نقشه زیستگاه‌های حساس دریایی
– مشارکت در فرآیند تهیه برنامه احیاء دریاچه ارومیه با شرکت در جلسات کارگروه نجات دریاچه ارومیه برای ارائه دستاوردهای طرح و بررسی پروژه‌های اولویت‌دار
– معرفی تالاب‌های با اهمیت بین‌المللی جدید به کنوانسیون رامسر(دو تالاب)
– تهیه نقشه پراکنش تالاب‌های کشور
– همکاری با آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن در طرح کشاورزی پایدار حوضه آبخیز ارومیه
– اجرای فاز دوم پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی با همکاری جایکا
– تشکیل کارگروه ویژه هامون با دولت افغانستان و بازگشایی برخی نقاط مرزی برای تامین حقابه مرتبط
– اصلاح اساسنامه صندوق ملی محیط زیست و تصویب و ابلاغ آن توسط هیات محترم وزیران و برگزاری جلسات مجمع عمومی و تعیین مدیر عامل و راه‌اندازی آن
– تهیه و تنظیم یادداشت تفاهم میان صندوق ملی محیط زیست با برخی از بانک‌های اتریشی برای تامین اعتبار پروژه‌های مشترک
– برگزاری نهمین و دهمین دوره جایزه ملی محیط‌زیست، اهدای جایزه ملی محیط زیست و تقدیر از فعالان حفظ محیط زیست
– برگزاری چهاردهمین و پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست
– استقرار ، راه اندازی ، آموزش ، تهیه محتوای آموزشی و مدیریت سیستم آموزش مجازی (LMS)
– دریافت مجوز تاسیس پژوهشکده محیط زیست از وزارت علوم، تحقیقات تعیین هیات امنا و اعضای هیات علمی پژوهشکده و فناوری
– تهیه گزارش وضعیت محیط زیست SOE (1393-1384 )
– برگزاری مراسم بزرگداشت هفته ملی پژوهش و فناوری و انتخاب و معرفی پژوهشگران و فناوران برتر
– برگزاری همایش حقوق محیط زیست با حضور رییس محترم قوه قضائیه، قضات و اندیشمندان و بررسی ابعاد مختلف حقوق محیط زیست در کشور
– .برگزاری کارگاه آموزشی ویژه رابطین محیط زیستی بنیاد شهید وامور ایثارگران ۳۱ استان کشور
– برگزاری دوره‌های آموزش مجازی ویژه سمن‌های محیط زیستی ،کارکنان ستادی و استانی سازمان
– برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی گرد و غبار و برگزاری کارگاه آموزشی “پایش گرد و غبار” با همکاری وزارت محیط زیست ژاپن و JICA
– برگزاری کارگاه پایش ریزگردها و کارگاه کنترل آلودگی آب دریایی باهمکار ی ژاپن
– برگزاری دوره آموزشی پایش و مدیریت جیوه مرتبط با کنوانسیون میناماتا توسط هیات متخصص از دولت ژاپن
– برگزاری همایش جهانی خاک
– برگزاری سمینار جایکا درخصوص زیست بوم های دریایی

– برگزاری کارگاه آموزشی همکاری‌های منطقه ای دریایی و نظام پایش معاونت دریایی
– اجرای آموزش های محیط‌بانی برای ۷۹۱ نفر در قالب دوره‌های آموزشی کاربردی شبانه روزی به ۱۵ روز در هر دوره
– تهیه شاخص‌های آماری محیط زیست واستانداردسازی تعاریف و مفاهیم واژه‌های آمار محیط زیست
– تکمیل نقشه پراکنش مناطق چهارگانه در نرم افزار GIS و تهیه خروجی آن
– تدوین و تصویب سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ابلاغ آن توسط مقام معظم رهبری و معاون اول محترم رییس جمهور
– تهیه سند راهبردی محیط زیست در برنامه ششم توسعه مبتنی بر بیان ماده قانونی پیشنهادی چالش‌ها، اهداف میان‌مدت، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی در حوزه‌های بخشی و فرابخشی و تعیین کمی میزان انجام فعالیت‌ها در طی سال‌های اجرای برنامه ششم توسعه
– تهیه پیش‌نویس نسخه علمی و فرهنگی سند ملی محیط زیست
– تصویب و ابلاغ قانون “کنوانسیون میناماتا در مورد جیوه ”
– الحاق کشور به پروتکل ۱۹۹۶ در خصوص جلوگیری از دفع مواد زائد وسایر مواد به دریا (پروتکل لندن)
– تصویب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل کنوانسیون پیشگیری از آلودگی‌های دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد آلاینده (کنوانسیون لندن) در مجلس شورای اسلامی
– تهیه سند اقتصاد کم کربن و تصویب آن در هیات وزیران
– اصلاح و تکمیل لایحه هوای پاک ، تصویب آن در دولت و ارایه به مجلس جهت بررسی و تصویب
– تصویب لایحه جامع حفاظت از خاک در کمیسیون‌های دولت و ارسال به مجلس شورای اسلامی
– تشکیل یگان حفاظت محیط زیست زیر نظر بالاترین مقام دستگاه اجرایی
– تهیه و تنظیم یادداشت همکاری زیست محیطی میان جمهوری اسلامی ایران و دولت‌های ژاپن ، عمان، امارات متحده عربی، ترکیه ، فرانسه،فنلاند، ایتالیا، ترکمنستان، کویت و ارمنستان
– امضای سند فاز دوم احیای دریاچه ارومیه بین سازمان حفاظت محیط زیست و UNDP
– انجام امور مرتبط با پلیس بین‌الملل مرتبط با سه کارگروه فعال (جرایم آلودگی، حیات وحش و ماهیگیری) بعنوان نقطه تماس و اجرای برنامه‌های مشترک با پلیس بین‌الملل

– بهبود کیفیت هوای کلانشهرهای کشور (۳۰ میلیون شهروند)

– کاهش آلاینده سرطانزای بنزن از ۸۰۰ برابر تا سطح استاندارد

– افزایش تعداد روزهای سالم و پاک در اصفهان تا ۳ برابر سال ۹۲ اجرای استانداردهای جدید برای هوا در صنایع کشور و نظارت سازمان
– برنامه‌ریزی برای مدیریت علمی و احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور
-احیای دریاچه ارومیه از طریق ا قدامات ستاد احیاء مساحت دریاچه تا ۵ برابر ابتدای سال ۹۳ و افزایش تراز تا یک متر و تثبیت شرایط تا تیر ماه ۹۵
– احیای تالاب هورالعظیم تا ۶۰ درصد بعداز خشکی کامل
– آبگیری فصلی هامون و ارتقای جایگاه بین‌المللی
– ورود آب به گاوخونی بعد از ۱۰ سال»