مدیریت آتش سوزی پس از زلزله(تاثیر شبکه گازرسانی در زلزله ها)
- شناسه خبر: 16184
- تاریخ و زمان ارسال: 5 فروردین 1396 ساعت 12:29
وقوع مرگ در برابر حریق های پس از وقوع زلزله، به توانایی اشخاص برای تخلیه ساختمان ها و نحوه چیدمان ساختمان ها بستگی دراد .طراحی ساختمان ها از لحاظ داشتن خروجی اضطراری واحد و مستقل برای هر واحد و یا یک خروجی منفرد برای کلیه ساکنین، فرق می کند. در خانه هایچند واحدی مسکونی،در مسیر خروج همگانی و راه های نجات محدود، احتمال اینکه افراد بعد از وقوع زلزله به دام بیافتند،بیشتر خواهد بود. وجود ساکنین زیاد در ساختمان ها نیز عواقب مشابه دارد. آسیب وارده به درب های خروج اضطراری آپارتمان، غالبا از خروج ساکنین، ممانعت به عمل می آورد که در مقاله پیشین تحت عنوان مدیریت آتش سوزی پس از زلزله(چکیده و مقدمه) در رابطه با آن نیز کمی صحبت شد.
* بازسازی نا مناسب سرویس گازرسانی از لحاظ رفع نشتی: این کار مستلزم وجود افراد واجد شرایط و با دانش و تجربه کافی و لازم است.
شبکه گاز رسانی
تاسیسات گازی شبکه ای عمدتا متشکل از لوله کشی های زیر زمینی هستند که عملیات توزیع گاز طبیعی از چهاه گاز به مصرف کنندگان مسکونی،تجاری،صنعتی،کشاورزی را انجام می هند.
در این شبکه لوله ی ناقل گاز دارای فشارهای گوناگون است، در خطوط اصلی انتقال، فشار بالاست. ولی در مناطق توزیع و شبکه های مصرف کنندگان، فشار پایین است.تعیین جنس لوله بر پایه سال نصب(به دلیل عواملی مانند عمر مفید لوله و …) و دیگر عوامل صورت می گیرد. لوله های گاز از جنس استیل، پلاستیکی ، فولادی، مسی و پلی اتیلن است. نشت یابی تاسیسات گازی بطور روتین انجام میشود. میزان نشتی به سه درجه تقسیم بندی میشود:
- درجه ۱: وجود یا احتمال خطر،عملکرد فوری را نشان میدهد.
- درجه ۲: در زمان کشف،حیات و سرمایه را تهدید نمیکند اما نیازمند برنامه ریزی برای تعمیر و رفع آن است.
- درجه ۳: در لحظه کشف بی خطر است و انتظار میرود که همچنان باقی بماند .
روش پژوهش
این مقاله، اطلاعات منتشر شده درباره آتش سوزی ناشی از گاز طبیعی در زلزله هایی که در آمریکا و شهر کوبه در ژاپن رخ داده است. بیان می کند و با تجه به دستاوردهای مربوط به آن مطالعات ،وضعیت کنونی شبکه گاز رسانی در تهران بزرگ را به بحث می گذارد. با توجه به اینکه در دهه های اخیر ، خوبختانه در تهران زلزله شدیدی بوقوع نپیوسته ، شرکت گاز تهران بزرگ بر حسب زلزله های ناشی از گسل های فعال ممکن است در این منطقه گازرسانی رخ دهد از ۵ سناریو برای بررسی وضعیت ایمنی تاسیسات گازی در برابر زلزله استفاده کرده است.که نتایج آن در این مطالعه استفاده خواهد شد.
تاثیر آسیب به سیستم انتقال گاز طبیعی در زلزله ای گذشته
توجه به زلزله های گذشته در کالیفرنیا درباره عملکرد سیستم انتقال گاز طبیعی می تواند سودمند باشد. البته نتیجه گیری درباره وضعیت ایمنی سیستم گازرسانی پس از زلزله در یک نقطه،و تعمیم آن به سایر نقاط دنیا بنا به دلایلی بسنده نخواهد بود از جملع تفاوت بارز در جنس خطوط لوله کشی ،فشار عملیاتی،نوع وسایل گازسوز و ساختار ساختمان ها.هنگام استخراج اطلاعات و استنباط از زلزله های اخیر،باید احتیاط کردزلزله های آینده ممکن است بارها و انواع صدمات فراساختاری،که در گذشته مشاهده نشده ایجاد کنند.بویژه تعداد آتش سوزیی های تجربه شده در زلزله های گذشته ممکن است شاخص قابل اعتمادی برای آتش سوزی های آینده نباشد. زیرا ارتباط پیچیده ای بین شدت لرزش زمین ،زمان حادث شدن زلزله از لحاظ حضور و یا عدم حضورساکنین ساختمان ها در خانه های خود و صدمات پایدار ناشی از ساختار ها وجود دارد.
برهم کنش شرایط زیر می تواند بر افزایش خسارات حریق ناشی از زلزله موثر باشد:
ساختمان خالی از سکنه باشد و افراد برای کاهش صدمات وارده به سیستم گاز و یا کنترل حریق های کوچک حضور نداشته باشند.
- ساختمان های بلند یا مجتمع های انبوه پوشش گیاهی مستعد برای آتش سوزی.
- شرایط جوی باد تند و رطوبت اندک.
- آسیب سیستم توزیع آب که قابلیت های آتش نشانی را بشدت محدود میکند.
- کاهش پاسخگویی آتش نشانی بدنبال خرابی وسایل ارتباطی ،تقاضای متعدد برای کمک ،آسیب مستقیم ایستگاه آتش نشانی،محدودیت راه دستیابی به علت تراکم ترافیک و تخریب مسیرهای تردد و تاخیر در کمک های متقابل همسایگان.
زلزله سانفرانسیسکو(۱۹۰۶)
این زلزله در ساعت ۵:۱۳ بامداد رخ داد و ۶۵ ثانیه طول کشید.اندازه ی برآورد شده زلزله ۸/۷ ریشتر بود. این زلزله توانست نکاتی برجسته را درباره حریقی که پس از زلزله رخ میدهد آشکار سازد. البته در آن زمان منابع اولیه احتراق واژگونی لامپ نفتی ونفت و کورهی گاز بود. ماموران آتش نشانی بدلیل شکستگی لوله های توزیع آب قادر به اطفای حریق نبودند و سرعت باد نیز مزید برعلت شده بود تا حریق به سمت غرب سانفرانسیسکو توسعه یابد. در سال ۱۹۰۵ هئیت مدیره اداره ی ملی آتش هشدار داده بود که کنترل حریق های بزرگ در این شهر خیلی مشکل است چون منطقه بزرگ و در ارتفاع زیاد است. دریچه های متعدد بی حفاظ در ساختمان ها وجود دارد که جریان نامحدود باد را میسر میسازند. همچنین امکان حضور کامل(یکپارچه)آتش نشانی اندک است و قابلیت اشتعال بسیاری از ساختمان ها بالاست.
زلزله ویتر کالیفرنیا(۱۹۸۷)
این زلزله هنگام صبح و با بزرگی ۹/۵ ریشتر اتفاق افتاد.پس لرزه های این زلزله با بزرگی ۳/۵ ریشتر روز بعد ادامه داشت و تقریبا ۱۰۰۰۰ واحد مسکونی و تجاری آسیب دیدند.بعد از وصل مجدد سیستم گازرسانی توسط شرکت گاز کالیفرنیای جنوبی ،تقریباً ۲۰۶۰۰ درواست تلفنی جهت تعمیرات از طرف مصرف کنندگان صورت گرفت که ۱۶۵۰۰ مورد آن در ارتباط راه اندازی شیر قطع گا بود که توسط مصرف کنندگان در هنگام بروز زلزله عملیات قطع گاز بوسیه آن صورت گرفته بو د. سیستم انتقال گاز با فشار زیاد آسیب ندید ،شبکه توزیع ۲۲ مورد نشتی ناشی از خوردگی داشت.تقریبا ۵۹۰۰ نشتی به دنبال زلزله کشف شد کخ ۲۰۰۰ مورد آن مرتبط با زلزله بود ۷۵% خسارات مربوط به اتصالات لوله های گاز بود که تحت نیروی زلزله تایید شده بودند.
زلزله لوما پریتا کالیفرنیا(۱۹۸۹)
این زلزله در ساعت ۵:۰۴ صبح با بزرگی ۲/۷ ریشتر رخ داد. حدود ۹۰۰ خانه نزدیک کانون زلزله آسیب دیدن .بیش از ۶۰ نفر جان خود را از دست دادند، پل های ارتباطی بین نواحی مختلف فرو ریخت و برق منطقه قطع شد. گرکت گاز و الکترونیک پاسفیک که مسئول گاز رسانی منطقه بود. در طول مدت دو هفته بعد از زلزله ۱۹۰۴ نشتی را شناسایی کرد که ۶۰۱ مورد آن دارای درجه ۱ بودند و در این میان ۵۱۰ مورد (۸۵%)در سرویس های لوله کشی منازل رخ داده بود . پس از زلزله این شرکت برای تامین گاز منطقه از خطوط لوله استیل و چدن با توزیع فشار کم گاز استفاده کرد.
زلزله نوردیج کالیفرنیا(۱۹۹۴)
زلزله مذکور در ساعت ۴:۳۱ باتمداد و به بزرگی ۷/۶ ریشتر رخ داد.شرکت گاز کالیفرنیای جنوبی که مسئول گازرسانی این ناحیه است متحمل خسارت شدیدی شد در گزارش منتشر شده از سوی این شرکت اشاره شده که بیش از ۲۷۶۰۰۰ فاجعه مرتبط با زلزله در روز بعد از زلزله ثبت شده است.خسارت به شکل ۳۵ نقص در شبکه لوله کشی قدیمی انتقال گاز در این شهر،۱۲۳ نقص در شبکه لوله کشی استیلی توزیع گاز و ۱۱۷ نقص در خطوط سرویس دهنده،بوده است.بالغ بر ۳۹۴ مورد نشتی ناشی از خوردگی، شناسایی شد.
زلزله کوبه ژاپن(۱۹۹۵)
زلزله مذکور در ساعت ۵:۴۶ صبح و بزرگی ۹-۱۰ مقیاس در ریشتر در منطقه هانشین رخ داد .خسارات وارده به سیستم گازرسانی به شرح زیراست:
هیچ گونه خسارتی به تاسیسات تولیدگاز و تاسیسات انتقال گاز فشار بالا وارد نشد.لوله های فشار متوسط به سختی آسیب دیدند ولی به مخازن گاز آسیبی وارد نشد. در خطوط کم فشار لوله های پلی اتیلنی آسیبی ندید.ولی اتصالات مکانیکی به سختی آسیب دید. در لوله کشی خانگی ،لوله های پلی اتیلنی و لوله های شکل پذیر (انعطاف پذیر) آسیبی ندید. اما وسایل گاز سوز ثابت و سنگین وزن تا حدودی آسیب دیدند.
خلاصه تجربیات زلزله های پیشین
تجربیات خسارات حاصل از زلزله های اخیر بیانگر آن است که در آینده باید انتظار چه رویدادیهایی باشیم حرکات زمین نیروی کافی برای آسیب رسانی به ساختمان ها و خیلی آسان تر از آن تاسیسات گاز و سیستم های گاز مصرف کنندگان و در نتیجه ایجاد حریق های مرتبط با زلزله را دارند. مشترکین گاز باید آموزش مناسب را برای کاربرد شیر های قطع اضطراری گاز دیده باشند تا بتوانند هنگام مشاهده خسارت ساختار یا تجهیزات و وسایل یا حتی گمان آن تشخیص بو یا صدای نشتی گاز و … واکنش مناسب ارئه دهند. تعداد حریق های مرتبط با زلزله ممکن است برابر یا کمتر از تعدا ساختمان های خسارت دیده باشد. تعدا حریق های مرتبط با زلزله های آینده نیز ممکن است کمتر یا بیشتر از زلزله های اخیر باشد به هرحال حریق های ناشی از گاز طبیعی در هنگان زلزله ۲۰-۵۰ درصد حریق های پس از زلزله را تشکیل می دهد.
نویسنده۱:میلاد نظری،نویسنده۲:حمیدرضا حسنلو ،نویسنده۳:وحید دامغانی نسب
عنوان علمی نویسنده۱:دانشجوی کارشناسی ارشد اچ اس ای، milad.nazari.1990.mn@gmail.com
عنوان علمی نویسنده۲:مدیر پیشگیری منطقه ۸ آتش نشانی،دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت،hamidhasanloo@yahoo.com
عنوان علمی نویسنده۳:دانشجوی کارشناسی ارشدHSE،vahid6012@gmail.com
این مقاله ادامه دارد..
