عملیات بازدید سراسری در آتش نشانی
- شناسه خبر: 22969
- تاریخ و زمان ارسال: 14 آبان 1397 ساعت 13:00

تهیه کننده: علی قادری
عملیات بازدید سراسری در آتش نشانی (overhaul)
مقدمه
بازدید سراسری(overhaul) یا لکه گیری، فرآیند جستوجوی آتشسوزیهای پنهان در صحنه حریق میباشد که یکی از آخرین مراحل در فرآیند آتشنشانی محسوب میشود، این فرآیند وقتگیر، خطرناک و با آلودگی زیاد(کثیف) میباشد و به مرحلهای گفته میشود که تیمهای آتشنشانی بعد از عملیات اطفای حریق، با باز کردن سقف، دیوارها، پارتیشنها و… شروع به پیدا کردن آتش سوزیهای مخفی میکنند تا از برگشت حریق جلوگیری گردد.
شرح
بازدید سراسری، جزو فعالیتهایی است که به محض اتمام عملیات اطفای حریق آغاز میگردد. این فعالیت شامل جستوجو و اطفای حریق های مخفی و باقیمانده، ایجاد شرایط ایمن جهت حفاظت از ساختمان و اسباب و اثاث داخل آن و تعیین علت حریق، تشخیص و حفاظت از شواهد و مدارک مربوط به صحنه حریق میباشد.
شروع عملیات بازدید سراسری نیازمند اقدامات ذیل میباشد:
۱- بررسی فرضیات
۲- برنامهریزی و ایجاد یک طرح عملیاتی
۳- تهیه و فراهم آوردن وسایل و تجهیزات لازم
۴- حذف و کنترل خطرات احتمالی
۱- بررسی فرضیات
فرضیاتی از شروع آتشسوزی،کانون حریق و نحوه گسترش حریق داشته باشید و بخشی از طرح عملیاتی خود را براساس این فرضیات در نظر بگیرید. به این صورت که احتمال وقوع حریق در یک محیط بیشتر از کجا میتوانسته نشأت بگیرد و جاهایی که احتمال شروع آتش بوده بررسی به صورت فرضی ثبت شود و اینکه از مکان شروع حریق چگونه این آتش بیشتر شده و عواملی که باعث بیشتر شدن حریق شده نیز جزو فرضیات قرار داده تا در مراحل بعد بررسی شوند.
۲- برنامه ریزی و ایجاد یک طرح عملیاتی
بعد از اینکه فرضیات مشخص شد، اولویت در طرح عملیاتی باید حفظ جان پرسنل باشد. بسیاری از صدمات و شمار قابلتوجهی از مرگومیرهای آتشنشانها در این مرحله رخ داده است. اولین ملاحظه در بازدید سراسری، حفظ ایمنی آتشنشان است. باید بازدید سراسری با تجهیزات حفاظت فردی(ppe) و دستگاه تنفسی (scba) انجام شود و همیشه خطر گازهای سمی مانند co در نظر گرفته شود.
عملیات بازدید سراسری به علت اینکه بعد از عملیات اطفای حریق انجام میشود و با خستگی آتشنشان بعد از عملیات باعث تحلیل رفتن آتشنشان شده، موجب بالا رفتن میزان خطرات در محیط بازدید برای او میگردد که در صورت وجود نیروی کافی، از پرسنل ذخیره جهت بازدید سراسری استفاده میشود.
همواره در بازدید سراسری، خطر ریزش دیوارهها، سقف و کف وجود دارد و آتشنشانان باید جهت بررسی استحکامات سازه و نقاط تضعیف شده، به ملاحظات زیر توجه کنند:
- تضعیف کف سازه به دلیل تأثیر حریق بر ستونها و تیرآهنها
- فرسایش و خورده شدن بدنه بتونی بر اثر حرارت
- تضعیف اجزای فولادی سقف
- خمیدگی و انحراف دیوارها بر اثر انبساط تیرآهنهای فولادی به علت حرارت
- ذوب شدن دیوارهای حائل بر اثر حرارت
تاکتیکهای بازدید سراسری
شناخت ساخت و سازه ساختمان بسیار حائز اهمیت میباشد. بعضی از ساختمان با توجه به نوع سازه خود پتانسیل بسیار بالایی در حریقهای مخفی دارند.
ساختمانهای نوع۴ (معمولی) و نوع ۵ (اسکلت چوبی) دارای فضاهای پنهان زیادی میباشند، بنابراین استعداد زیادی در ایجاد حریقهای مخفی دارند.
خروج دود از فضای محصور، نشانه خوبی از وجود آتشسوزی پنهان میباشد و باید باز شده و به صورت دقیق مشاهده شود. به صداهای غیرمعمول مانند صدای سوختن، ترک خوردن و صدای خروج گاز توجه کنید.
بازدید سراسری سقف باید از نقطهای شروع شود که گسترش آتشسوزی در آن نقطه بیشتر بوده است.
مناطقی که در مجاورت بخش اصلی حریق قرار داشتهاند، باید باز شود تا اعضای ساختاری ناپدید شده مشاهده شوند.
پشت دست را به دیوارها، سقف و قسمتهای مختلف خانه بکشید و اگر گرمای بیش از حد احساس کردید، باز کرده و مشاهده کنید.
هنگامی که آتشنشان به یک مکان، مشکوک میشود، باید شیلنگ آتش نشانی به آن مکانهایی که باز میشود، کشیده شود تا از گسترش حریق جلوگیری کند.
در ساختمانهایی که بر اثر حریق تضعیف شدهاند، نباید با ضربه محوری برای باز کردن دیوار و کف و سقف استفاده کرد، این تکانها ممکن است باعث سقوط بخشهایی از ساختمان شود. از اره برای باز کردن سقف، دیوارها و… استفاده کنید.
بازدید کفپوشها باید از نقاط نزدیک به کفپوشهای چوبی انجام شود و حتیالامکان از اره به جای تبر استفاده کرد، برای اینکه تعمیر ساختمان بعد از اطفای حریق آسانتر باشد.
۳- تهیه و فراهم آوردن وسایل و تجهیزات لازم
یک شیلنگ آب آتشنشانی باید همواره در دسترس باشد تا در صورت لزوم از آن استفاده شود. وسایل روشنایی مانند چراغهای شارژی ضدانفجار (ex) به دلیل احتمال وجود نشتی گازهای قابل انفجار و استفاده از دوربین مادون قرمز (TIC)وسیله بسیار کارآمدی در اندازهگیری شدت گرما در نقاطی که قابل دید نیستند، مانند داخل دیوارهها یا سقف و… میباشد. تجهیزات ورود مانند تبر، دیلم، چنگک و… دیلم هالیگان با شکل منحصربهفرد خود، ابزار بسیار مفیدی در باز کردن، خرد کردن، شکستن دیوارها، سقفها وکفپوشها میباشند. از انواع خاموشکنندههای دستی، بهترین خاموشکننده برای لکهگیری فوم گروه a میباشد زیرا نفوذ این نوع کف به داخل لایههای مواد سوختی مختلف سبب اطفای بهتر و پیشگیری از حریق مجدد میشود.
۴- حذف و کنترل خطرات احتمالی
با توجه به خطرات بالای عملیات بازدید سراسری، نیاز به ارزیابی ریسک از محل حریق و اتخاذ تاکتیک مناسب میباشد. تجزیه و تحلیل ریسک باید دائماً در طول عملیات بازدید سراسری انجام شود، حفظ جان ارجح بر حفظ اموال است و عملیات باید با صبر و حوصله انجام شود تا میزان خطرات به حداقل برسد.
نکات مهم در عملیات بازدید سراسری
زمانی شروع به لکهگیری کنید که آتشسوزی اطفا شده یا به صورت کامل تحت کنترل باشد، از قطع بودن آب، گاز و برق ساختمان مطمئن شوید. همیشه خطر انفجار گازهای قابل اشتعالی حاصل از ناقصسوزی سوخت یا نشتی لولهکشی گاز خانگی در محیط بازدید وجود دارد. هیج وقت از آسانسور برای جابهجا شدن استفاده نکنید.آتشنشان در مکانهایی که احتمال خطر سقوط دارد، باید خود را با طناب مهار کند. همانطور که عملیات بازدید سراسری را اجرا میکنید، عملیات جستوجوی مصدومان و قربانیان را نیز انجام دهید (حتی اگر در عملیات جستوجوی اولیه و ثانویه هیچ موردی مشاهده نشده باشد). مکانهایی که بازدید سراسری شده است، بایدعلامتگذاری شود تا دوباره کاری انجام نشود.
نتیجه گیری
از جمله وظایف مهم آتشنشانی عملیات بازدید سراسری میباشد ولی از نظر بسیاری از آتشنشانها حائز اهمیت نیست، به خاطر اینکه هیجان حمله به حریق را ندارد ولی به اندازه عملیات اطفای حریق مهم میباشد، در این مرحله حریقهای پنهان شناسایی و خاموش میشوند و از شعلهور شدن دوباره جلوگیری میشود.
اولویت اول، حفظ ایمنی آتشنشان میباشد و همیشه بر حفظ اموال ارجحیت دارد. شناخت خطرات OVER HAUL در محیط باعث حفظ جان و عملکرد بهتر تیم عملیاتی میشود و از نکات قابل اهمیت ایجاد حداقل خرابی برای جستوجوی حریقهای مخفی است. آخرین افسری که صحنه را ترک میکند، مسئولیت تضمین خاموش بودن تمام حریق مخفی را بر عهده دارد.
منابع
www.fire house
www.fire engineering
fire apparatus magazine
nfpa1001
کتاب اصول جامع آتشنشانی