جنبه های بهداشتی و ایمنی نور
- شناسه خبر: 23523
- تاریخ و زمان ارسال: 8 بهمن 1397 ساعت 10:00
نور خیلی کم یا زیاد به سلامتی آسیب وارد میسازد. نوری که برای کار بینایی کافی نباشد، ممکن است موجب ضعف دید همراه با درد چشم که معمولاً به آن خستگی چشم در اثر کار زیاد یا در اثر نقص کانونی چشم (Eyestrain) گفته میشود، همراه با ریزش اشک، قرمزی چشم، سردرد، گیجی(Dizziness) و سایر علامات، گردد. سایر نشانههای فشار و استرس، مانند تغییرات فشار خون و ضربان قلب نیز دیده میشود. اشیای تولیدکننده نور بسیار روشن مانند خورشید، جوشکاری، لیزرها و لامپهای تخلیهای با شدت زیاد، ممکن است به چشم صدمه وارد ساخته و موجب نیمه کوری یا تمام کوری شود.
به استثنای لیزر مکانیسم طبیعی حفاظتی بدن (عکس العمل چشم زدن)، مانع چنین آسیب هایی میشود. علاوه بر مقدار نور، عوامل فیزیکی دیگر از جمله سایه ها، نسبت درخشندگی و خیره کنندگی مستقیم و انعکاسی نیز ممکن است بر وقوع سوانح تأثیر بگذارند.
برخی از مقررات روشنایی در محیط کار
- در محل‌هایی‌که نور طبیعی وجود ندارد یا در نقاطی که نور طبیعی به قدر کافی ایجاد روشنایی نمیکند، باید از نور مصنوعی استفاده شود.
- روشنایی‌باید به طور کلی یکنواخت بوده و از جهات مختلف بتابد تا از ایجاد سایه‌های تند جلوگیری شده و ضمناً باعث خیره شدن چشم نگردد.
- در محل‌هایی‌که به طور موضعی احتیاج به نور شدیدی باشد علاوه بر نور کلی کارگاه، نور اضافی در محل مورد نیاز طبق مفاد این آیین‌نامه تأمین شود.
- برای‌جلوگیری از خیره کردن چشم، نور اضافی مذکور در ماده قبل باید به نحوی پوشیده شود که فقط محل مورد نظر را روشن نماید.
- حداقل‌شدت نور در معابر خارجی اطراف کارگاه و همچنین در داخل محوطه ۲۰ لوکس است (یادآوری: لوکس واحد شدت نور و تعریف ساده آن مساوی است با شدت روشنایی یک شمع استاندارد در فاصله یک متر)
- در موارد زیر حداقل‌شدت نور باید ۵۰ لوکس باشد.
الف) در محل‌هایی که تشخیص جزئیات در آن ضرورت ندارد از قبیل جابهجا کردن ذغال سنگ و سنگ آهک و اشیای مشابه آن.
ب) راهروها، پلکان‌ها، انبارهای کالا و انبارهای مخصوص اشیای زمخت و حجیم.
- در موارد زیر حداقل‌شدت نور باید ۱۰۰ لوکس باشد.
الف) هنگامی که تشخیص جزئیات تا حدی ضروری باشد مانند محل تولید محصولات نیمه یا تمام آهنی و فولادی، آسیاب کردن غلات، آماده ساختن الیاف پنبه و سایر عملیات مقدماتی امور صنعتی.
ب) در اتاق‌های ماشین و دیگ بخار، داخل اتاقک آسانسور برای حمل افراد و بار در قسمت‌های بسته بندی، در انبارهای اشیای کم حجم و ظریف، در سالن‌های توالت و شستوشو، در رختکن‌ها و غیره.
- در مواردی‌که تشخیص جزئیات به طور متوسط ضرورت داشته باشد مانند سوار کردن اجزای معمولی ماشین و کارهای مربوط به بازرسی و معاینه فرآوردههای عملیات مربوط به فرآوردههای نساجی و چرمی با الوان روشن، تهیه کنسرو و بستهبندی گوشت، تراش چوب و الوار و امثال آن باید حداقل ۲۰۰ لوکس باشد.
- چنانچه‌تشخیص دقیق جزئیات ضرورت داشته باشد مانند کارهای ماشینی بازرسی و معاینه معمولی پرداخت کردن چرم، بافندگی پنبه و پارچه‌های روشن پشمی امور اداری (در پشت میز) خواندن و نوشتن متناوب، بایگانی و ارسال مراسلات و… حداقل شدت نور باید ۳۰۰ لوکس باشد.
- در صورتی‌که تشخیص بسیار دقیق جزئیات الزامآور باشد، از قبیل سوار کردن و اتصال اجزای ظریف ماشین، امور دقیق ماشینی، بازرسی کابل‌ها، تراش و صیقل شیشه و بلور، کارهای چوبی ظریف، بافندگی پارچه‌های تیره رنگ پشمی، امور محاسباتی، دفترداری و تحریرات تندنویسی، ماشین‌نویسی و نقشه کشی و سایر امور ممتد اداری باید حداقل شدت نور ۵۰۰ لوکس باشد.
- در مواردی‌که تشخیص جزئیات به طور دقیق‌تر از آنچه در بالا گذشت ضرورت داشته باشد مانند سوار کردن و بازرسی دقیق ادوات و اسباب‌های بسیار ظریف جواهرسازی، ساعتسازی، درجهبندی محصولات توتون، مقابله کردن اوراق چاپی در چاپخانه، چرخ کردن پارچه‌های تیره رنگ و نظایر آن حداقل شدت نور باید۱۰۰۰ لوکس باشد.
تبصره- حداقل شدت‌های نوری که در موارد فوق تعیین شده، در مواقعی است که چراغها ودستگاه‌های نوردهنده تحت شرایط عادی کار کند (نه در مواقعی که دستگاه‌های مزبور تازه نصب شده، از این رو لازم است که شدت نور در آغاز کار در صورت مساعد بودن شرایط ۲۵ درصد و شرایط نامناسب (مواردی که نوع کار چراغها را کثیف میکند) ۵۰ درصد بیشتر در نظر گرفته شود.
وسیله اندازهگیری روشنایی
فتومتر هاگنر یکی از بهترین و کاملترین دستگاههایی است که برای اندازهگیری روشنایی استفاده میشود و شامل سه قسمت است:
- فتوسل حساس به نور
- صفحه کلید و عقربهها و مدارهای الکترونیکی
- عدسی چشمی
قبل از استفاده، باید چک کردن باتری و سپس کالیبراسیون دستگاه انجام گیرد.
وسیله اندازهگیری روشنایی
اندازهگیری روشنایی در محیطهای کاری به طور معمول به دو روش موضعی و عمومی انجام میگیرد.
روش موضعی:
در این روش، هدف تعیین مقدار روشنایی در سطح کار است که دید کارگر معطوف و متمرکز در آن نقطه باشد. اعتبار این روش در کنار اندازهگیریهای عمومی، کامل خواهد شد زیرا اندازهگیری تنها به روش موضعی نتایج دقیقی مربوط به یکنواخت بودن روشنایی را مشخص نمیکند، برای افزایش روشنایی بنا به نیاز شغلی استفاده از لامپهای اضافی در سقف بسیار کاراتر از روشن کردن موضعی آن در سطح کار میباشد اما این روش نیز در جای خود حائز اهمیت است و استانداردهای مخصوص هر شغل را بیان میکند.
روش عمومی:
روش عمومی خود به دو صورت منظم و نامنظم طبقهبندی میشود، در این روش هدف، تعیین میزان متوسط روشنایی محیط کار است و با این روش میتوان مشخص کرد که نحوه آرایش منابع روشنایی به چه صورت است و یکنواختی روشنایی کل محیط مشخص میشود.
